De gebeurtenissen hadden deze dag een bijzonder chaotisch verloop. Overzicht ontbrak. Uit de meldingen vastgelegd in KTB's met bijlagen is geen duidelijke lijn te ontdekken. De aanvallende groepen raakten door elkaar. De vastgelegde berichten spreken elkaar hinderlijk tegen. Bijvoorbeeld over wanneer de aanval werd ingezet, wie wanneer de groep Wäckerle heeft ontzet, en of SSDF nu wel of niet indraaide richting Rhenen om IR 322 over de spoorlijn te helpen.
Volgens Artilleriebevel van Arko 22 Generalmajor Walter Büchs zou deze dag in breed front worden aangevallen met twee regimenten naast elkaar. IR 322 links, SSDF rechts. Scheidingslijn tussen beide regimenten over de "r" van Laarser Berg, verhoogde spoorbaan 1,5 km noord van de Rijn, "B" van Remmersteinse Bos, "S" van Sparreboomse Berg.
De infanterie moest bij het aanbreken van de dag, om 4.20 uur, gereedstaan voor de aanval. Die zou worden gesteund door II./SS AR (vak SSDF) en AR 207 met minstens twee afdelingen, waaronder één zware (vak IR 322). Vastgestelde vijandelijke artillerie werd met 10. en 11./AR 256 en s Art Abt 735 bestreden. De groep Metger (II. (min 5.), en III./AR 207, III./AR 311) veranderde van stelling. Om 9.20 uur waren alle batterijen gereed gemeld om te vuren.
Hiermee is het aanvalsplan helder. Over de uitvoering door SSDF bestaat ook wel meer duidelijkheid.
I./SS DF zette de aanval al vroeg in de ochtend in (in de stukken staat dat "in een harde nachtelijke strijd met handgranaten en blanke wapens de eerste stellingen werden veroverd") vanuit de stellingen aan de Grift. De twee andere bataljons zijn waarschijnlijk later gestart. De aanval werd (tot in de late middag) niet verder doorgezet dan tot punt 58. Zie het volgend kaartje.
 |
| Bron: Eigen bewerking, Kaartmateriaal www.grebbeberg.nl |
"Vanaf 11.50 uur is I./SS "DF" in opmars naar de bunkerlinie. Een sterke vijandelijke troepenverplaatsing wordt met de 10e en 11e batterij onder vuur genomen. Dat leidt tot het als in een vlucht verlaten van een verdedigingslijn."
Over hoe de stellingen noord van de Grebbeberg door SSDF opgerold werden is ook weinig concreets opgetekend. Aan nederlandse kant (zijn stelling lag vlakbij Heimerstein, zie par. 5.4) schreef Sgt Vink in zijn dagboek:
"Maandag 13 Mei 1940. Tweede Pinksterdag. Bij het aanbreken van de dag konden we het voorterrein weer overzien. We waren nu bijzonder op onze hoede, daar we elk ogenblik iets verwachten konden.
In het voorterrein konden we niets ontdekken. Wel meenden we rechts van ons op grote afstand op de Grebbeberg iets te zien bewegen. Zekerheid hadden we echter niet. Omstreeks half acht ontdekten we [vanuit het rechter steunpunt van de sectie van vaandrig Emous] de groep van Nijlunsing [die in het middelste steunpunt gevangen genomen werd]. Nog een ogenblik haalden we de mitrailleur uit het mitrailleurnest en plaatsten deze achter bij de uitgang, waar we een enkel schot losten. Het bleek evenwel dat we geheel zaten ingesloten en tegenstand dus volkomen nutteloos zou zijn.[..]
Ik bond mijn zakdoek aan mijn bajonet en stak mijn geweer omhoog. Daarna wachtte ik in het mitrailleurnest het verdere verloop af. Het duurde nog enige tijd voor de Duitsers bij ons waren. Ongeveer [om] acht uur waren zij onze stelling genaderd en wierpen een handgranaat naar binnen. [..] Ik zag een vuurstraal en wist zelf niet of ik door scherven in mijn gezicht geraakt was of niet. [..] Voorzien van een witte zakdoek die ik voor me uithield, verliet ik de stelling, waarna de anderen mij volgden.
Tijdens de overgave werden Berendsen D.J. en een soldaat van de Pag door een schot gewond. [..] Zo maakten wij kennis met de Duitse stoottroepen, SS-mannen [..]. Ze gingen vreselijk tekeer en schreeuwden terwijl ze hun geweer op ons gericht hadden. D'raus, d'raus, laufen, laufen, schnell, schnell, hop, hop, hop. Hände hoch. [..] We kwamen terecht op de deel van boer Willemse, waar Lt Emous, Sgt Wenting alsmede de groepen van Helmens en Nijlunsing zich bevonden. We moesten erbij gaan staan met de handen omhoog. Dr Bakema was bezig de gewonden te helpen. Direct werden door de Duitsers maatregelen genomen, de gewonden van beide zijden op te halen van het slagveld. Ikzelf moest met enkele anderen een gewonde Duitser uit de stelling van Helmens halen. [..] Tijdens deze werkzaamheden ging het mitrailleurvuur van de Grebbeberg steeds door. In onze omgeving zagen we nog een brandende boerderij. Vervolgens werden we naar Heimerstein gebracht, waar we op een open grasveld, voor het huis in twee rijen naast elkaar moesten gaan liggen, met het gezicht naar de Heimersteinse laan."
De volgende foto is daar waarschijnlijk wat later op de dag gemaakt.
 |
| Bron: Collectie j.f.d. bruinsma, www.grebbeberg.nl |
Geen opmerkingen:
Een reactie posten